De termen ‘burgerparticipatie’ en ‘buurtwerk’ worden soms door elkaar gebruikt. Beide ideeën zijn immers gebaseerd op de kracht van inwoners. Toch zijn er een paar belangrijke verschillen tussen de twee concepten. Na dit artikel weet je er alles over.
Burgerparticipatie vs buurtwerk: een ander doel
Laten we beginnen met een paar definities. ‘Burgerparticipatie’ heeft verschillende betekenissen, maar in de breedste zin van het woord betekent het inwoners betrekken bij het besluitvormingsproces, waarbij inwoners helpen bij het oplossen van problemen en de uitvoering verbeteren. Dat is goed voor het onderling vertrouwen tussen inwoners en hun vertegenwoordigers. Inwoners geven bijvoorbeeld hun mening over een bepaald onderwerp, ze denken mee over een thema of wisselen ideeën met elkaar uit. Of zelfs dat de inwoners burgerbegrotingen mogen opstellen. In het algemeen gaat het erom collectieve intelligentie te gebruiken om betere, effectievere en democratischere beslissingen te nemen.
‘Buurtwerk’ of ‘community development’ is iets breder dan dat. Volgens onderzoek van Susan Kenny (2007) is “buurtwerk een holistische benadering die gebaseerd is op principes van empowerment, mensenrechten, inclusie, sociale rechtvaardigheid, zelfbeschikking en gezamenlijke actie. Volgens onderzoeker Jessica Smart worden “buurtwerkprogramma’s in elke fase geleid door de inwoners zelf – van het beslissen over problemen tot het selecteren en uitvoeren van acties, en de evaluatie. Buurtwerk is specifiek gericht op de herverdeling van macht om zo de oorzaken van ongelijkheid aan te pakken.”
De voornaamste verschillen
Jessica Smart maakt een duidelijk onderscheid tussen burgerparticipatie en buurtwerk. Bij burgerparticipatie bepaalt de lokale overheid meestal het onderwerp, waarna de overheid plannen maakt om de problemen op te lossen en daarbij de inwoners betrekt. Bij buurtwerk daarentegen kunnen inwoners zelf belangrijke problemen identificeren en plannen maken om deze problemen op te lossen.
In gewoon Nederlands betekent dit dat burgerparticipatie een onderdeel kan zijn van buurtwerk, terwijl buurtwerk over meer dan alleen participatie gaat. Burgerparticipatie is vooral geschikt om lokale besluitvorming te ondersteunen en prioriteiten te stellen. En buurtwerk is een bottom-up benadering die vaak wordt gebruikt om de macht te verschuiven en sociale kwesties zo aan te pakken dat met name achtergestelde bevolkingsgroepen sterker staan.
Cases: burgerparticipatie en buurtwerk in de praktijk
Hoewel de meeste van de door onze platforms gefaciliteerde projecten draaien om burgerparticipatie – waarbij de lokale overheid het initiatief neemt – zien we de trend opkomen van bottom-up buurtwerk en burgerberaden.
Het Londense stadsdeel Newham organiseerde burgerberaden voor iedereen die in het gebied woonde of werkte. Zij mochten zelf de lokale prioriteiten vaststellen. Ook vormde men werkgroepen van bewoners, raadsleden en andere plaatselijke stakeholders om projecten van begin tot eind te begeleiden en ervoor te zorgen dat de uitvoering daadwerkelijk past bij de lokale behoeften van de community. In de eindfase van het project waren 82 projecten gekozen, waaronder volkstuinen, groene snelwegen, jeugdprogramma’s, veiligheid in de buurt en pop-up markten. Omdat de community zelf de belangrijkste uitdagingen bepaalde, werkte iedereen lokaal samen aan zinvolle verandering. Dit past bij de basisprincipes van buurtwerk.
