Er zijn verschillende participatiemethoden, variërend van diepgaande offline debatten tot rechtstreeks online stemmen. Elke aanpak biedt een kans om jullie gemeentelijke participatiedoelstellingen te bereiken, maar brengt ook uitdagingen met zich mee.
Er zijn zes veelvoorkomende participatiemethoden. Als je nog geen participatieplatform hebt, ga dan zeker op zoek naar een platform dat deze verschillende methoden ondersteunt. Zo kun je flexibel de juiste participatiemethode kiezen per project, in plaats van omgekeerd!
Hoe kies je de beste participatiemethode?
Als je besloten hebt om burgers te laten participeren, is het belangrijk te bepalen naar welke input je op zoek bent. De volgende vragen helpen daarbij:
- Ligt er al een duidelijk beleidsplan op tafel waar inwoners hun mening over kunnen geven?
- Hoeveel invloed ben je bereid je inwoners te geven?
- Sta je open voor nieuwe ideeën?
- Is er extra budget beschikbaar?
- Wil je dat inwoners met elkaar in gesprek gaan?
Als je intern voor elk project dat je wilt lanceren de antwoorden hebt op deze vragen, ben je klaar om een participatiemethode te kiezen.
De 6 meest gebruikte participatiemethoden:
- Peilingen: laat inwoners een heldere, directe en gesloten vraag beantwoorden.
- Optie-analyse: deel diverse beleidsbeslissingen waar inwoners tussen kunnen kiezen, leg de voor- en nadelen uit en bied inwoners de mogelijkheid om hierover te discussiëren.
- Enquêtes: geef inwoners een vragenlijst die ze individueel kunnen invullen om aan te geven hoe ze over bepaalde zaken denken, vaak inclusief redenering.
- Burgerbegrotingen: laat inwoners (een deel) van het lokale budget toewijzen aan geselecteerde projecten.
- Ideeën verzamelen: vraag inwoners om ideeën te delen binnen een duidelijk beleidsterrein of als oplossing op een gedefinieerd probleem.
- Burgervoorstellen: geef inwoners de kans om te allen tijde voorstellen voor de stad te delen, ongeacht het onderwerp, waarop de organisatie reageert als een bepaald aantal stemmen is behaald.
Hoe kies je de participatiemethode die bij jou hoort?
Het is goed om te beseffen dat deze methoden elkaar binnen een participatieproject kunnen aanvullen. Burgerbegrotingen beginnen bijvoorbeeld vaak met een ideeënfase waarin bepaald wordt welke projecten financiering zouden kunnen krijgen.
De Vlaamse stad Oudenaarde lanceerde haar participatieplatform in juni 2019. De gemeente heeft het platform al verschillende keren gebruikt om inspraak te verzamelen via diverse enquêtes over mobiliteit, leefomgeving en cultuur. De lokale overheid heeft ook inwoners gevraagd ideeën te delen om de stad te verbeteren. In dit project werden 238 ideeën ingeleverd, waarop 426 reacties kwamen en waarop 3027 keer werd gestemd.
“Wij bekijken altijd in overleg met de behandelende dienst, of eventuele externe partners, welke participatiemethode past bij een project. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is de gradatie van inspraak die nog mogelijk is. Het is een groot verschil of er nog ruimte is voor totaal nieuwe ideeën of dat er al een aantal duidelijke randvoorwaarden bekend zijn. In de opmaak van een nieuw mobiliteitsplan hebben we zo gekozen voor een enquête, omdat het studiebureau in die fase op zoek was naar concrete knelpunten en via deze methode de inspraak beter kan afbakenen.’’ – Jelle Didier, communicatiedienst van stad Oudenaarde
Elke participatiemethode heeft zijn eigen voordelen en nadelen. We hebben hiervoor een uitgebreide gids uitgebracht met alle voordelen en nadelen per methode, met daarbij in elke situatie een passende keuze. We hebben ook praktische voorbeelden in kaart gebracht. Download de gids over 6 methodes van online participatie gratis.
Lees meer over de voor- en nadelen van participatiemethoden
Blog: de 6 onderdelen van een doeltreffende digitale participatiestrategie
