Wereldwijd groeit het bewustzijn over de waarde en het belang van burgerparticipatie. We hebben dan ook erg spannend nieuws: CitizenLab lanceert in Chili!
CitizenLab lanceert officieel in Latijns-Amerika. We bundelen er voortaan onze krachten met lokale partners Pablo Valenzuela en Magdalena Gatica Monteiro om burgerparticipatie in Chili te implementeren. Maar wie zijn zij precies, en wat drijft hen? Wat is de politieke context in Chili? En welke projecten bestormen deze nieuwe markt? We presenteren: CitizenLab Chili!
Onze lokale partners in Chili
“Ik ben een advocaat met een passie voor het ontwerpen van collectieve oplossingen. Ontwikkelingsuitdagingen aanpakken om waardigheid, rechtvaardigheid en welzijn voor iedereen te bereiken, dat is wat me drijft,” zegt Pablo Valenzuela. Pablo werkt al 15 jaar aan sociale projecten, en ondersteunde onder andere inheemse bevolkingsgroepen, kwetsbare jongeren, informele settlements en andere gemarginaliseerde groepen.
Werken aan sociale uitdagingen maakt pijnlijk duidelijk dat waar er onrechtvaardigheid is, er ook een ongelijke machtsverdeling heerst. Om sociale processen te kunnen veranderen moeten we analyseren wie de beslissingen maakt, en hoe die beslissingen worden gevormd. Voor Pablo is dit niet anders. “Al van het begin begreep ik dat, om sociale uitdagingen te kunnen aanpakken en als gemeenschap te evolueren, de kwestie van macht en participaties fundamenteel zijn.“
Tijdens het beheren van participatieve projecten realiseerde Pablo zich dat de technologie op dit gebied verouderd was. Dit maakte processen onoverzichtelijk en minder transparant. Samen met Magdalena ontwikkelde hij een tool om burgerparticipatie in goede banen te leiden. Ze doopten het “adengun”, wat “een kruising van wegen” betekent in de inheemse Mapuche-taal. Maar marktonderzoek toonde aan dat de tool die ze wilden bouwen eigenlijk al bestond: CitizenLab.
De historische context
Tussen 1973 en (ongeveer) 1990 was Chili in de ban van Augusto Pinochet’s militaire dictatuur. Zoals vaak het geval is bij autoritaire regimes was de macht onder Pinochet erg gecentraliseerd en verticaal georganiseerd. Dit maakte het moeilijk voor burgerinitiatieven of andere democratische bewegingen om zich te ontwikkelen.
Nadat Pinochet’s power trip in 1988 eindigde met een referendum, kwam het land in de handen van een democratisch gekozen regering bestaande uit de christen-democraten van Patricio Alwyn en de Concertación, de Chileense centrumlinkse coalitie. Maar hoewel Pinochet niet langer aan de macht was, bleef zijn nalatenschap nog relatief lang intact. De antidemocratische barrières en systemen die Pinochets regime doorheen de jaren had opgebouwd blokkeerden nog steeds de democratische ontwikkeling en innovatie.
In 2010 werd de macht overgedragen aan de centrumrechtse coalitie Alianza. Studenten in het hele land begonnen zich vragen te stellen over het onderwijssysteem en eisten oplossingen om het onderwijs eerlijker en gelijkwaardiger te maken. De sociale bewegingen en straatprotesten die zij in gang zetten spreidden al snel naar andere sectoren, en werden uiteindelijk een intrinsiek onderdeel van de Chileense publieke agenda. In 2011 kwam burgerparticipatie eindelijk in de Chileense wet terecht, en begonnen de raden rekening te houden met de stem van de burgers in de beleidsvorming.
De opkomst van democratie in Chili
Met de herverkiezing van Concertación in 2014 bereikte de democratische innovatie in Chili een hoogtepunt. Deze nieuwe regering, onder leiding van president Bachelet, ondernam actief actie om burgerparticipatie te bevorderen. Zo werd er actief samengewerkt met verschillende partijen (zoals maatschappelijke organisaties) en werden participatieve innovaties, zoals participatieve budgetten, opgestart.
In dit artikel vinden we enkele interessante statistieken over burgerparticipatie in Chili. De cijfers dateren van 2017, maar geven een duidelijk beeld van de recente golf van burgerparticipatieprojecten en het nieuwe democratische systeem in Chili.
Maar natuurlijk hebben we nog een lange weg te gaan. Om een echte democratie op te bouwen, moet de Chileense regering burgerparticipatie en inclusie bovenaan haar prioriteitenlijstje blijven plaatsen. Toch kan je gerust stellen dat Chili een land is in democratische heropleving, en dat er dus geen beter moment is om de krachten te bundelen met lokale partners om burgerparticipatie mogelijk te maken.
Maar wat is nu het grootste verschil tussen civic tech in Europa en in Zuid-Amerika? Welke elementen van de politieke context maken deze samenwerking zo interessant? “Ik geloof dat beide continenten de juiste mensen, initiatieven en projecten hebben. Maar in Zuid-Amerika moeten we harder werken om machthebbers ervan te overtuigen dat de introductie van technologie in het bestuur niet alleen waardevol, maar fundamenteel is. Terwijl het gebruik van civic tools of digitale democratie geleidelijk aan vanzelfsprekend wordt in Europa, hebben Chili en Zuid-Amerika nog erg veel groeipotentieel.”
De eerste projecten in Latijns-Amerika
Tot nu toe bleek de lancering van CitizenLab in Chili erg succesvol. Met 3 actieve platformen hebben we de eerste stappen richting een participatieve beleidsvorming gezet. Momenteel werkt CitizenLab Chili samen met een grote commune in de hoofdstad, het Nationaal Jeugdinstituut en een cluster van NGO’s die sociale programma’s op poten zetten doorheen de hoofdstad.
Peñalolén, een smeltkroes in de hoofdstad
Peñalolén is een grote gemeente in de Chileense hoofdstad Santiago. De commune telt meer dan 200.000 inwoners en is een echte mix van alle verschillende socio-economische groepen die Chili rijk is. Het platform van Peñalolén lanceerde al een project rond het welzijn van ouderen en een open ideeënbus. Onlangs lanceerde de gemeente ook burgerbegroting met het CitizenLab-platform.
Injuv, het Nationaal Jeugdinstituut
CitizenLab Chili werkt samen met het Nationaal Jeugdinstituut om jonge mensen over het hele land een stem te geven. Op het Injuv platform kan de Chileense jeugd ideeën delen om de plekken waar ze leven, leren en groeien te verbeteren. Ze krijgen de hulp van een mentor, die ook het Injuv-platform beheert. Het Injuv project had een vrij succesvolle lancering, want het platform telt momenteel 5000 gebruikers.
Conectados, een cluster van NGO’s
Conectados is een nieuw participatieplatform dat gebouwd werd voor een groep NGO’s. Deze organisaties krijgen fondsen van een mijnbouwbedrijf om sociale programma’s op poten te zetten in 8 Chileense gemeentes. Dit platform verzamelt nu ideeën van buren over hoe deze programma’s verbeterd kunnen worden. Eén van de voornaamste obstakels van dit project is dat mensen in rurale gebieden of van minder geprivilegieerde sociale achtergronden vaak niet over een hoog niveau van digitale geletterdheid beschikken. Maar het participatieproject werkt ook als een drijfveer voor de NGO’s om deze mensen mondiger te maken en hen te helpen deze barrière te overwinnen.
De toekomst van burgerparticipatie in Chili
Chile heeft een erg andere politieke en sociale context dan de Europese landen die de digitale democratie al omarmden. Het wordt boeiend om te zien hoe de implementatie van digitale burgerparticipatie en de inclusie van verschillende lagen van de samenleving evolueert over de komende jaren.
“In de komende vijf jaar willen we van CitizenLab de voornaamste digitale democratie- en civic tech tool in de regio maken,” zegt Pablo. “Zuid-Amerika is een fantastisch continent dat, buiten de vriendelijke reus Brazilië, verenigd wordt door een gezamenlijke taal en vergelijkbare culturele aspecten. Ik geloof dat de expansie in Latijns-Amerika een succes wordt, gewoon omdat het echt nodig is.”