Nadat burgerprotesten over een aantal sociale kwesties het land maanden in de ban hielden lanceerde de Chileense Vereniging van Gemeenten (het AChM) een grootschalige volksraadpleging.
De Volksraadpleging van 2019 is een grootschalige, niet-bindende stemming dat wil polsen naar de mening van Chileense burgers over verschillende sociale thema’s. Deze thema’s hebben een impact op zowel nationale als lokale beleidsniveaus. De grootste vis? Een potentiële nieuwe Grondwet.
Protest over wetten uit Pinochet-tijdperk
Chili is al maanden in de ban van protesten tegen de overheid. Over het algemeen eisen de protesteerders een eerlijker sociaal en economisch model. Dat omvat onder andere gelijkheid van inkomen, toegang tot onderwijs en publieke gezondheidszorg en vrij toegankelijke basisdiensten. Het duurde niet lang voor stemmen opgingen dat de huidige Grondwet (die in werking ging tijdens de militaire dictatuur van Augusto Pinochet (1973-1990) niet enkel verouderd, maar ook illegitiem is.
Het AChM, een conglomeraat van 330 Chileense gemeenten, kwam met een vlot antwoord. Ze stelden een volksraadpleging voor die meer inzicht zou bieden over de nood aan een nieuwe Grondwet én de beste manier om die wet op poten te zetten. Deze stemming was open voor alle Chileense burgers ouder dan 14.
Stem offline, online of iets ertussen, maar stem!
Elke gemeente kon zelf beslissen welke methode ze zouden gebruiken om de vragen aan hun inwoners voor te leggen. Zo konden ze opteren voor een traditionele aanpak, waarbij er aan de hand van stemloten werd gestemd in lokale stemkantoren. Ze konden er ook voor kiezen om de stemming op een digitaal platform te organiseren. De derde optie was iets ertussen: inwoners konden een digitale stem uitbrengen op een fysieke, offline stemlocatie in hun buurt.
De vragen van de volksraadpleging waren opgedeeld in drie delen. Het eerste deel ging vooral over de mogelijke nieuwe Grondwet en de verdeling van de macht in de Chileense samenleving:
- Vindt u dat Chili een nieuwe Grondwet nodig heeft?
- Ongeacht uw vorige antwoord, wie zou volgens u verantwoordelijk moeten zijn voor de besluitvorming over deze nieuwe Grondwet?
- Vindt u dat deze stemming verplicht moet zijn?
- Vindt u dat gemeenten meer tools en middelen moeten krijgen?
- Bent u het ermee eens dat mensen die veroordeeld zijn voor corruptie, het witwassen van geld of drugshandel niet kunnen meedingen naar een openbaar ambt of baan in de openbare dienstverlening?
- Vindt u dat er een aparte belasting moet komen voor basisbehoeften?
In het tweede deel van de stemming werd aan de inwoners gevraagd om 3 prioriteiten te kiezen uit een lijst van 11 sociale kwesties. Van toegang tot openbaar kwaliteitsonderwijs, de financiering van openbare gezondheidszorg tot het terugdringen van de prijs van basisbehoeften als water en electriciteit, de lijst bevatte de belangrijkste sociale vraagstukken.
In het derde deel van de stemming konden gemeenten zelf hun eigen vragen aan hun burgers voorleggen. Dit deel was bedoeld om te focussen op kwesties met een lokalere aard, zoals openbare Wifi of een nieuwe dierenkliniek.
Resultaten: de meerderheid kiest verandering
Volgens burgemeester en AChM-voorzitter Germán Codina koos 47% van de deelnemende communes voor een digitale aanpak, en opteerde 53% voor de traditionele manier van stemmen. 6 van de digitaal-georiënteerde communes kozen ervoor om samen te werken met CitizenLab voor het stroomlijnen en structureren van het stemmingsproces. Het gaat over San Vincente, Constitución, San Ramon, Lampa, San Bernardo, en San Esteban.
Wat de resultaten van de volksraadpleging betreft tonen de cijfers dat het hoog tijd was om burgers inspraak te geven. Wel 91,3% van de stemmers gaf aan akkoord te zijn met de komst van een nieuwe Grondwet. 88,07% was het ermee eens dat gemeenten meer middelen horen te krijgen, en 97,46% was het ermee eens dat corruptie, witwassen van geld en drugs geen plaats horen te hebben in het publieke leven.
In het tweede deel van de stemming kwamen 3 prioriteiten duidelijk naar voor. Het verbeteren van de levenskwaliteit van ouderen, het financieren en verbeteren van gezondheidszorg, en de toegang tot kwaliteitsvol onderwijs waren samen goed voor 70% van alle digitale stemmen. Dit vormt alvast een duidelijk signaal naar de overheid over de volgende stappen.
Meer weten?
Benieuwd over deze case of volksraadplegingen in het algemeen? Neem contact met ons op voor meer informatie.