Middelburg (±50.000 inwoners) is de trotse hoofdstad van Zeeland. De gemeente is redelijk compact, met één centrale stad en een aantal aangrenzende dorpen. Belangrijke pijlers voor de gemeente zijn cultuur, onderwijs, openbare ruimte, de mogelijkheid tot bewegen en de bruisende binnenstad.
Meerjarig participatieproject
Zoals je misschien wel weet, geeft de Rijksoverheid aan alle gemeenten een geoormerkt budget voor de uitvoering van het Sportakkoord. Omdat de budgetten gefaseerd vrijkomen, geeft Middelburg de budgetten ook gefaseerd uit.
En dat is fijn voor een meerjarig participatieproject.
Inwoners denken mee over het Lokaal Sportakkoord
Het doel is dus duidelijk: inwoners meer laten bewegen. Maar sportvoorkeuren verschillen sterk. Waar de een graag een basketbalveldje ziet, sluit de ander liever aan bij een wandelclub. Daarom koos Middelburg ervoor om inwoners zelf te laten bepalen waarin zij hun sportbudget investeren.
Eerst even terug naar het begin. Al voordat de gemeente geld kreeg van het Rijk, speelde beleidsadviseurs met het idee om meer te doen in samenwerking met inwoners. Een ambtenaar stelde met de input van een participatieproject een nieuwe visie op cultuur samen.
De beleidsadviseurs waren direct enthousiast. Niet in de ivoren toren blijven, maar met de burgers in gesprek. Dat was een mooi vooruitzicht. En sterker nog: de gemeente droeg de regie over aan een externe formateur die gespecialiseerd is in deze regeling van het Rijk.
Inwoners betrekken bij participatie
Fast forward naar het Sportakkoord. Om inwoners te betrekken bij het project, verspreidde Middelburg de boodschap over de begrotingsplannen via verschillende kanalen, waaronder kranten, publicaties en sociale media. De gemeente nodigde mensen ook rechtstreeks uit op basis van eerdere contacten.
En met succes. Honderd vertegenwoordigers verzamelden zich in de schouwburg, waarin ze het Landelijk Sportakkoord vertaalden naar een Lokaal Sportakkoord met eigen thema’s. Voorbeelden hiervan zijn inclusief sporten en bewegen, een duurzame sportinfrastructuur en inspirerende sportevenementen.
Met een kerngroep van 12 mensen, gekozen uit de 100 vertegenwoordigers, ging de gemeente het gesprek aan. Dat vruchtbare gesprek loopt inmiddels alweer 2,5 jaar. Zodra er geld beschikbaar komt, krijgen de vertegenwoordigers een melding op het participatieplatform. De vrijgekomen budgetten worden dan weer verdeeld over nieuwe ideeën.
Participatie van begin tot eind
Het doel was dus om inwoners meer te laten bewegen, bij voorkeur voor de lange termijn. Daarom was een belangrijke voorwaarde dat aanvragen draaien om samenwerkingsverbanden. Het eerste jaar was dat voor indieners even wennen. Veel sportverenigingen kwamen namelijk met aanvragen voor materiaal zoals ballen, doeltjes en shuttles. Het tweede jaar ging dat veel beter.
Verder gaat het Middelburg niet alleen om de kwantiteit, maar ook om de kwaliteit. Ze hebben liever vijftig kleinere succesverhalen dan twee heel grote. Om al deze projecten in goede banen te leiden heeft de gemeente twee sportbuurtcoaches in dienst.
Ook aan de communicatiestijl van de gemeente herken je de blik op de lange termijn. Bij elke nieuwe fase krijgen inwoners dus opnieuw een uitnodiging om deel te nemen. Ook deelt de gemeente foto’s en video’s van georganiseerde sportactiviteiten, wat altijd veel inspiratie oplevert voor nieuwkomers op het platform.
En hoewel het Rijk nog moet bekendmaken hoe de regeling vanaf 2023 wordt voortgezet, weet Middelburg al dat ze doorgaat met dit participatiesucces.
Lessons learned
Ook bij een geslaagd participatieplatform zoals dat van Middelburg gaat niet alles over rozen. Het grote succes kan ook een valkuil zijn. Bij een goedlopend platform komt namelijk veel communicatie kijken, omdat je de reacties moet monitoren en natuurlijk ook zelf moet reageren.
Beleidsadviseurs van Middelburg raden je dus aan om je hierop voor te bereiden. Maar vervolgens heb je ook wat. Je komt als overheid dichter bij de inwoners te staan, ook op andere terreinen.
De successen van Middelburg
Het proefproject op het platform is zeer geslaagd. De gemeente ziet de grote voordelen van burgers die zelf keuzes kunnen maken, zonder ingewikkelde subsidieprocedures. Voorheen was zo’n subsidieaanvraag voor veel mensen te ingewikkeld, waardoor er maar weinig aanvragen binnenkwamen. Dat is nu wel anders.
Nog een voordeel: de lijntjes met inwoners zijn nu korter. Zo vragen inwoners nu ook of ze iets kunnen betekenen op andere gebieden. Mensen die er wat van willen maken, weten elkaar via het platform steeds makkelijker te vinden. Sport is nu bijvoorbeeld gekoppeld aan de bestrijding van jeugdcriminaliteit.
Jouw gemeente kan het ook
Middelburg heeft eigenlijk maar één tip voor andere gemeenten: doen! Mensen en verenigingen zijn positief over de participatiesite – en voor je het weet bruist het platform zeven dagen per week. Juist dat is het leuke van het succesverhaal.
