De burgerbegroting is een krachtig instrument voor gemeenten om inwoners mee te laten beslissen over nieuw beleid en lokale projecten. Want een aangename, toegankelijke en inclusieve samenleving vormgeven doen we natuurlijk het beste samen. 


Alle voordelen van burgerparticipatie in één proces

De burgerbegroting is de ongekroonde koning van de participatiemethoden. Deze tool scoort hoog op de participatieladder, vereist een echte verbintenis van de lokale overheid en draagt een aanzienlijk deel van de beslissingsbevoegdheid over aan de community. Het spreekt vanzelf dat deze methode de vele voordelen van de burgerparticipatie belichaamt. Om maar een paar voorbeelden te geven:

  • Een burgerbegroting geeft inwoners de kans om budgetten toe te wijzen op basis van hun belangrijkste prioriteiten, behoeften en wensen. Met deze input kunnen lokale overheden openbare diensten en faciliteiten vormgeven die echt relevant zijn voor inwoners.
  • Door gebruik te maken van de collectieve intelligentie van de community kunnen overheden innovatieve en doeltreffende oplossingen ontwikkelen voor lokale problemen of uitdagingen.
  • Inwoners leren dankzij het begrotingsproces veel wat bij over de gemeentelijke begrotings- en beleidsvormingsprocessen (en de beperkingen waar ze mee geconfronteerd worden). Dat komt de transparantie van het beleid ten goede.
  • Aangezien budgetten worden toegewezen in overleg met inwoners, hebben nieuwe beleidsmaatregelen en beslissingen vaak een breder draagvlak.
  • De burgerbegroting staat hoog op de participatieladder, en dus versterkt deze methode het vertrouwen tussen inwoners en hun vertegenwoordigers. Dit vertrouwen zal inwoners dan weer stimuleren om ook in de toekomst te blijven deelnemen aan nieuwe projecten. 
  • Burgerbegrotingen helpen overheden om een breder publiek te bereiken, inclusief doelgroepen die doorgaans te weinig worden gehoord.

Zo zorgt een burgerbegroting voor diversiteit

Laat ons even inzoomen op dat laatste punt. Het is niet alleen goed, maar ook slim om een inclusieve aanpak voorop te stellen bij het betrekken van inwoners. Want alleen als je oor hebt naar een breed scala aan meningen, kan je echt representatief en democratisch verantwoord beleid creëren. 

Dankzij de input van inwoners kunnen lokale overheden openbare diensten en faciliteiten vormgeven die echt relevant zijn voor inwoners.

Als je een participatieproject organiseert, is het cruciaal om een publiek aan te spreken dat breder is dan de ‘usual suspects’. Daar kan een burgerbegroting bij helpen, en wel om drie redenen:

Een budgerbudget verhoogt de inzet

Het is een trieste realiteit dat sommige inwoners of sociale groepen sceptisch staan tegenover de participatieprojecten die overheden lanceren. Mogelijk vragen deze mensen zich af of hun tijd en energie wel echt een verschil maken, en of de overheid echt het beste met hen voor heeft. Dat geldt vooral voor minderheden en groepen die traditioneel gezien ondervertegenwoordigd zijn in het overheidsbeleid. 

In vergelijking met andere participatiemethoden dragen burgerbegrotingen echter meer beslissingsbevoegdheid over aan inwoners. Vergelijk burgerbegrotingen bijvoorbeeld met het invullen van een enquête of het delen van ideeën. Als je beslissingen mag maken over budgetten, kan je specifieke onderwerpen bovenaan de agenda plaatsen en positieve, zichtbare verandering creëren in je dagelijkse leven. Natuurlijk moeten overheden dan wel duidelijk bekendmaken wat de uitslag van zo’n begroting is.

Bij burgerbegrotingen is de inzet spannender, en zijn de resultaten dat vaak ook. Dat helpt om diegenen te overtuigen die in het verleden minder geïnteresseerd waren om aan participatieprojecten deel te nemen.

Een burgerbergroting heeft een sterke educatieve waarde

Zoals je hierboven al las, kunnen inwoners door een burgerbegroting heel wat bijleren over beleidsvormingsprocessen binnen de gemeente. Het is bovendien een erg geschikte methode om jongeren te betrekken en vertrouwd te maken met democratische processen. Zo worden ze actieve burgers die op jonge leeftijd al leren om samen te komen, ideeën te delen, plannen te maken en met elkaar te overleggen.

Case: North Ayrshire Council in Schotland heeft jongerenparticipatie verankerd in haar processen. CitizenLab sprak met Emily Nix (18) en Justin Jones (16), twee jonge inwoners die actief betrokken zijn bij de participatieprojecten van de Raad.
Lees verder (Engels)

Een burgerbegroting kan hybride zijn

Meedoen aan een burgerbegroting kan zowel digitaal als fysiek. Om een zo breed mogelijk publiek te bereiken, is het verstandig om beide opties aan te bieden. Een online participatieplatform, zoals dat van CitizenLab, helpt om mensen te bereiken die drukke agenda’s hebben, in afgelegen gebieden wonen of veel online zijn (zoals jongeren). Anderzijds bereik je met offline opties juist mensen die niet zo digitaal vaardig zijn of liever fysiek samenkomen.

Case: De gemeente Almere en Haacht (België) combineren online en offline tools voor het voeren van constructieve gesprekken. Zo bereiken zij doelgroepen die ze eerder nooit spraken.
Lees verder

Meer lezen over de kracht van burgerparticipatie?