In de Zuid-Hollandse gemeente Rijswijk (±57.000 inwoners) ligt een bijzondere historische plek: Hof van Sion. Archeologen vonden hier de resten van een klooster uit de 15e en 16e eeuw. Tegenwoordig is Hof van Sion een onderdeel van de duurzame wijk RijswijkBuiten. De gemeente wilde hier graag een nieuwe wijkontmoetingsplaats inrichten en vroeg de inwoners naar hun wensen. Die deelden ze online op een interactieve kaart.

Maar: verschillende bewoners hebben verschillende behoeftes. Soms zijn die flink tegenstrijdig. Hoe bouw je een wijkontmoetingsplaats waar iedere inwoner zich thuis voelt? Daarvoor gebruikte Rijswijk het participatieplatform van CitizenLab.

Samen beslissen met de interactieve kaart van CitizenLab

Het eerste schetsontwerp voor Hof van Sion werd al gemaakt in 2017. Omdat er in de tussentijd veel nieuwe bewoners in de wijk zijn komen wonen vond de gemeente Rijswijk het in 2021 tijd voor een update: inwoners konden nieuwe ideeën aandragen via de interactieve kaart van CitizenLab. Hiermee maak je het proces mooi visueel: inwoners konden online met een pin precies aangeven voor welke plek in het hof ze een idee hebben.

Met alle verschillende belangen leverde dit veel discussie op. Zo waren sommige inwoners voorstander van een skatebaan in het hof. Anderen vonden de groene, historische plek daarvoor juist niet geschikt. De ene wilde een prullenbak voor hondenpoep, de ander wilde een verbod op honden. In totaal pinden de inwoners 75 ideeën. Natuurlijk iets te veel voor één wijkontmoetingsplaats.

De gemeente besloot daarom de diepte in te gaan met een fysieke werkgroep. Die groep bestaat uit omwonenden en maatschappelijk partners uit de wijk. Samen behandelden zij verschillende thema’s, bijvoorbeeld sport en spel en groen en duurzaamheid. Zo kwamen allerlei belangrijke onderwerpen voor de community aan bod. Landschapsarchitecten gingen hiermee aan de slag.

interactieve-kaart-voor-burgerparticipatie
De interactievekaart waarop inwoners ideeën pinnen.

Uit de creatieve bijeenkomst met de werkgroep ontstonden twee schetsontwerpen. De ontwerpen zijn gemaakt op basis van de reacties en wensen van de inwoners, met het budget en de technische mogelijkheden in het achterhoofd. 

Inwoners kiezen hun favoriete ontwerp

De twee uiteindelijke ontwerpen werden ‘Hof van herinneringen’ en ‘Hof van ontmoeting’. Op ieder van de elementen in de ontwerpen konden de inwoners weer reacties geven. 

Het plan voor een jeu de boulesbaan in het ‘Hof van herinneringen’ maakte bijvoorbeeld veel los. Sommige inwoners zagen de baan helemaal zitten, anderen vonden hem niet nodig; de oude baan werd immers al weinig gebruikt. De gemeente zag de wisselende reacties en besloot daarom de baan voorlopig uit het ontwerp te halen. Zo leidden discussie en participatie tot concrete resultaten.

In de volgende ronde stemden de inwoners op hun favoriete ontwerp, en later ook op extra opties om het ontwerp verder te verbeteren. ‘Hof van herinneringen’ won uiteindelijk ruim, met 73 stemmen tegenover de 15 stemmen op het andere ontwerp.

gedetailleerde-kaart-voor-gebiedsontwikkeling
Het winnende ontwerp ‘Hof van herinneringen’.

Afwegen van de opties: naar een definitief ontwerp

De inwoners moesten nog wel de puntjes op de i zetten. Over drie onderwerpen kreeg de gemeente in de ontwerpfase verschillende reacties. Sommigen wilden bijvoorbeeld meer speelplekken, groen of historische elementen en anderen juist minder. Daarom hield de gemeente een extra stemmingsronde over aanvullende opties voor het ontwerp. Die leidde uiteindelijk tot de uitwerking van het definitieve ontwerp. 

Nu gaat de gemeente aan de slag. Daarbij houdt ze natuurlijk rekening met alle wensen en behoeftes, en probeert ze zo goed mogelijk alle gekozen opties op de beste plek in het ontwerp toe te voegen. 

Conclusie: participatie op de kaart gezet in Rijswijk

Het participatieproject voor de nieuwe inrichting van het Hof van Sion is een succes voor de gemeente Rijswijk. Niet alleen is het aantal reacties hoog, ook maken de reacties en discussies op de projectpagina duidelijk welke behoeften en zorgen er spelen in de wijk.

Verder heeft het ontwerp van de wijkontmoetingsplaats laten zien hoe je inwoners van begin tot eind betrekt bij een project en hoe je ze continu om input vraagt. Zo houden zij het gevoel dat zij in elk stadium van het project betekenisvol participeren. 

Nog twee voordelen zijn de combinatie van online en offline en het feit dat de kaarten visueel helder zijn. Daarmee is voor veel verschillende mensen een aantrekkelijk project om aan mee te doen.

Lees verder