Mobiliteit is bij uitstek een thema waarbij burgerparticipatie waardevol is. De inwoners van een gebied weten gezamenlijk immers misschien wel meer over knelpunten in dat gebied dan een hand vol ambtenaren en bestuurders. De Noord-Hollandse gemeente Schagen (±47.000 inwoners) zet daarom haar participatieplatform in voor het uitgebreid ophalen van informatie over het verkeer en verkeersveiligheid. Op deze pagina lees je over de gekozen aanpak en over de belangrijkste leermomenten.
Key takeaways
- Het is waardevol om per project te kijken welke participatiemethode mogelijk en wenselijk is
- Je krijgt een betere verkeersveiligheidsanalyse door de combinatie van ‘harde’ feiten en de perceptie van bewoners.
- Dankzij de inzet van burgerparticipatie ontstaat een breder draagvlak voor maatregelen.
- Denk goed na over wat je kunt beloven om de juiste verwachtingen te scheppen over het eindresultaat.
Bekijk hier het interview met Kim Gaasbeek Janzen-Huysman waarin we terugkijken op het project:
Zo introduceert de gemeente Schagen het project
“Jaarlijks ontstaan er veel aanrijdingen met blikschade en soms zijn er helaas ook slachtoffers te betreuren. Dat is voor iedereen niet fijn. Als gemeente proberen wij deze cijfers te verlagen door een risicoanalyse te maken. Hierin kijken we naar de samenstelling van onze bevolking, gereden snelheden, ongevallencijfers en in welke gebieden de risico’s op een ongeval hoger dan gemiddeld zijn. Dit doen wij niet alleen. Ook alle andere gemeenten en provincies maken zo’n analyse. Gezamenlijk proberen we het aantal slachtoffers terug te dringen.
Omdat de risicoanalyse van de gemeente tot nu toe alleen bestaat uit cijfers, willen wij graag ook van u weten wat u van de verkeersveiligheid in onze gemeente vindt. Wat zijn volgens u gevaarlijke wegen en waarom zijn zij gevaarlijk?”
De juiste participatiemethode kiezen
De gemeente Schagen streeft naar de hoogst mogelijke vorm van participatie. Dat betekent dat ze niet zomaar van start gaan, maar dat beleidsmedewerkers eerst goed moeten nadenken over hun participatievraag.
Is de vraag wel geschikt voor burgerparticipatie of moeten we de vraag opbreken in kleine stukjes? Wat willen we weten op het gebied van verkeersveiligheid en waarom helpt participatie daarbij? En welke tools kunnen we inzetten om de hoogst mogelijke vorm van participatie te halen?
Het oorspronkelijke plan bestond alleen uit een vragenlijst, maar uiteindelijk is een project opgezet waarbij mensen eerst uitgebreid hun eigen ideeën en ervaringen konden doorgeven. Ruim 300 mensen deden dat.
Van start: ideeën aandragen
Zoals gezegd had de gemeente al harde data over de verkeersveiligheid, zoals het aantal ongelukken, de gemiddelde rijsnelheid en hoeveel verkeersbewegingen er zijn. Maar die data zegt niet zoveel over hoe de inwoners verkeersveiligheid ervaren.
Op het participatieplatform konden bewoners en ondernemers daarom op een online kaart locaties pinnen waarop zij zich onveilig voelen. Dankzij de input van 300 mensen kreeg de beleidsmedewerker een veel beter overzicht over waar het onveilig voelt én wat een situatie onveilig maakt. Of zoals ze het zelf zeggen: ‘Even wat leeswerk, maar o zo waardevol.’
Vervolg: thema’s uitdiepen
Nadat de 264 verschillende gepinde locaties waren verwerkt, was het tijd voor participatieronde twee. Hierin deelde de gemeente een enquête waarmee ze op een wat hoger niveau wilde achterhalen welke type wegen veilig of juist onveilig voelen. En welke voertuigen voor onveiligheid zorgen.
In de inleiding van de enquête stond ook een samenvatting van de feedback die in de eerste participatieronde was opgehaald. De gemeente strategisch beleidsmedewerker heeft de resultaten van de enquête verwerkt in zijn risicoanalyse, die ook is gedeeld met alle deelnemers van het participatieproject.
Lessons learned
De gemeente Schagen heeft inmiddels achttien online participatieprojecten opgezet, waarvan op het moment van schrijven de helft is voltooid. Daar hebben ze volgende lessen van geleerd.
Betrek inwoners op tijd
De belangrijkste is dat je inwoners op tijd moet betrekken. In het geval van deze case voor verkeersveiligheid betekent dat participatie niet werkt als je inwoners vraagt om feedback op een eindrapport of analyse. Dat is te afstandelijk. Bij het neerzetten van het platform hebben ze daarom goed gekeken hoe je verkeersveiligheid tastbaar kunt maken voor de deelnemers, zodat het duidelijk is waarvoor de analyse dient. En zodat de inwoners ervaren waar ze invloed op kunnen uitoefenen.
Vervolgens moet je als gemeente natuurlijk ook echt iets doen met de feedback – en dat duidelijk delen. Om teleurstelling te voorkomen én blijvende betrokkenheid te creëren, stellen ze in Schagen hiervoor per participatieproject van tevoren duidelijke kaders op.
Goede communicatie
Ruim driehonderd inwoners deden mee aan dit participatieproject en dat is geen toeval. De gemeente Schagen zet pet project diverse media in om inwoners naar het platform te trekken. Afhankelijk van het project zijn dit bijvoorbeeld brieven aan huis, een oproep in de lokale krant, een mailing binnen het participatieplatform of berichten op social media. De communicatiecampagne is een belangrijk onderdeel voor het succes van het platform.
