Het enthousiasme rond burgerparticipatie is aanstekelijk: over de hele wereld stijgt het aantal participatieprojecten.
Ondanks dat er steeds meer soortgelijke projecten starten, blijft elke gemeente anders. Projecten worden immers bepaald door de budgetten, tijd en vaardigheden die in een administratie aanwezig zijn. Maar de wil van burgers om te participeren is er, ongeacht de grootte van een gemeente. Juist daarom wenden ook de kleinere gemeenten zich steeds vaker tot digitale platformen om met hun burgers in dialoog te gaan.
Digitale participatie implementeren met beperkte middelen
Je hoeft niet over veel budget te beschikken om ambitie te tonen. Haalbare doelstellingen, een efficiënt intern proces en vertrouwen in de sterktes van de administratie kunnen ervoor zorgen dat ook low-budget projecten een hoge impact hebben. Hier vind je enkele manieren om met weinig middelen veel te doen:
- Focus op projecten met een zichtbare impact: je burgers vragen wat voor kleur vuilnisbakken moeten hebben of ze hun ideeën laten geven voor de naam van het nieuwe gemeentelijk zwembad, zijn natuurlijk leuke en gemakkelijke manieren om mensen betrekken, maar helpt je niet onmiddellijk om steun te krijgen voor je beleid. Maar dergelijke projecten zijn wel nuttig om de aandacht te vestigen op het bestaan van je participatieplatform voor bredere projecten met meer impact. Start dus klein en groei al doende.
- Kies de beste methode om je burgers in een project te betrekken. Het project over de renovatie van het dorpsplein vereist niet dezelfde graad van participatie als bijvoorbeeld een burgerbegroting. Als je alle budgetten uitgeeft aan een tool die specifiek gebouwd is voor het eerste, kan je belangrijke participatiekansen mislopen. De beste strategie is om op zoek te gaan naar een tool die werkt als een Zwitsers zakmes: en dus verschillende methode aanbiedt zodat je kan variëren per project. Kies zo de methode afhankelijk van je project.
- Efficiënte interne samenwerking is een belangrijke succesfactor. Burgerparticipatie is een overkoepelend proces. Het is dus belangrijk is dat er over de afdelingen heen wordt samengewerkt. Als meer teams toegang hebben tot het een gemeentebreed platform zorgt dat er voor dat burgers tijdige en correcte feedback krijgen van relevante leden uit de administratie.
Bij CitizenLab begeleiden we lokale overheden, groot of klein, in hun strategische beslissingen en we geven hen de nodige tools om op een constructieve manier met burgers samen te werken. We zoeken daarbij altijd naar manieren die de lokale administraties zo weinig mogelijk extra belasten. Efficiëntie en tijdswinst zijn de sleutelwoorden
Inspiratie nodig?
Wij hebben drie Vlaamse gemeenten op een rij gezet: de context is altijd anders, net zoals het thema, de participatiemethode en dus ook aanpak. Deze voorbeelden tonen aan dat er ook als kleine gemeente veel mogelijkheden zijn voor effectieve burgerparticipatie.
Staden (België) 11.483 inwoners
In Staden, een gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen, konden burgers via een online participatieplatform inspraak geven op de beleidsambities voor 2020-2025. En dat deden ze volop: in totaal werden er 125 ideeën geplaatst waarop maar liefst 1548 positieve stemmen en 249 reacties volgden. Dit alles was niet voor niets: de meerjarenplanning is klaar en bevat meerdere voorstellen die vanuit het platform naar boven zijn gekomen. De gemeente trekt 2,7 miljoen euro uit voor de nieuwe polyvalente zaal Zonneheem en wijst 200.000 euro subsidie toe aan de vernieuwing van de infrastructuur van voetbalclub SK Staden. Waarom? Deze twee projecten hadden de meeste likes gekregen op het platform. Maar dat was niet het enige… op basis van de suggesties bleek er onder de burgers vraag naar een heraanleg van de Houthulsstraat. Dus, hoewel dit in eerste instantie niet op de agenda stond, wordt er nu ook 1,4 miljoen euro besteed om deze straat onder handen te nemen.
Wortegem-Petegem (België) 6.387 inwoners
Deze kleine gemeente startte een participatieproject om 100.000 euro te verdelen via een burgerbegroting. Via een gerichte campagne genaamd “Buurtbouwers” werden bewoners opgeroepen om binnen twee maanden voorstellen in te dienen via papieren invulfiches of via het online burgerplatform. Na een kwalitatieve selectie bleven er 55 realistische ideeën over, waarvan er uiteindelijk 40 werden geselecteerd. Binnen een maand stemde 14% van de stemgerechtigde bevolking op deze voorstellen. Het resultaat? 27 projecten, waaronder een permanente snelheidsmeter op een gevaarlijke weg, een halve marathon en een hondenspeelweide, kregen een budget toegekend. In totaal werd uiteindelijk 99.450 euro besteed aan het realiseren van deze 27 burgervoorstellen.
Kinrooi (België) 12.223 inwoners
Het Vlaamse Kinrooi betrok eveneens haar burgers met het meerjarenplan van de gemeente via hun participatieplatform genaamd: Kinrooi Mee Maken. Binnen korte tijd registreerden 715 burgers zich op het platform waar drie thema’s centraal stonden: fijne buurt en leefomgeving, zorgen voor elkaar en voor anderen & organiseren en beleven. In totaal werden er binnen twee maanden via het platform 106 ideeën gedeeld, waarop 1909 positieve stemmen en 350 reacties volgden. Het grootste gedeelte, namelijk 59% van de voorstellen en van de stemmen, betrok het thema “fijne buurt en leefomgeving”. Met gemak het meest kenmerkende aan dit project was dat Kinrooi niet alleen online maar ook offline actief burgers betrok bij de meerjarenplanning. Zo organiseerde de gemeente twee offline “Meemaakdagen” waar werd besproken welke ideeën het beste binnen de toekomstvisie passen en welke voorstellen uit financieel standpunt prioritair waren. Er werd zelfs een speciale “Meemaakdag” georganiseerd voor jongeren (tot 25 jaar) om te bespreken wat ervoor zorgt dat ze in Kinrooi blijven wonen in plaats van te verhuizen naar grotere Vlaamse steden. Door het koppelen van online & offline toonde deze gemeente de ambitie om zoveel mogelijk burgers van verschillende achtergronden en leeftijden bij het meerjarenplan te betrekken.
Gemeenten kunnen ook samenwerken
De prijs van een participatieplatform varieert, vaak op basis van van het mogelijke bereik en de exacte functionaliteiten. De aankoop van één tool met meerde methode kan in sommige gevallen dus een te grote kost zijn voor een gemeente. Sommige gemeenten kiezen er daarom voor om de krachten te bundelen. Zo kunnen ze de financiële, menselijke en organisationele last delen. Dit is bijvoorbeeld wat bepaalde gemeenten in de Franse agglomeratie Grand Paris Sud of de Waalse koepelorganisatie Fondation Rurale de Wallonie hebben gedaan. In Vlaanderen zou dit bijvoorbeeld onder de noemer van een intercommunale kunnen.
Maar hoe werkt dit dan precies? Het CitizenLab-platform kan beheerd worden door één lokale overheid, maar ook door een groep steden of gemeenten. Technologie maakt het mogelijk voor steden en gemeenten om samen één platform te gebruiken en toch de inhoud te scheiden. Wanneer mensen op het platform inloggen worden automatisch in groepen ingedeeld op basis hun woonplaats, en krijgen hierdoor toegang tot de projecten die voor hen relevant zijn. Een burger van gemeente A zal bijvoorbeeld enkel aan de enquêtes van gemeente A kunnen deelnemen, terwijl burgers uit gemeente B enkel mogen meedoen aan de wijkbudgetten van gemeente B.
Dankzij een gepersonaliseerde registratieprocedure, die automatisch is ingebouwd in het platform, is deze gescheiden toegang makkelijk toe te passen. Gemeenten kunnen er zo voor kiezen om de toegang van hun projecten te bepalen aan de hand van de informatie ze willen verzamelen.
Kortom: er zijn heel veel mogelijkheden voor kleine gemeenten met grote ambities!
Een participatieplatform op poten zetten in jouw stad of gemeente? Contacteer ons vandaag en ontdek hoe participatie eruit kan zien in jouw gemeenschap!