De geheimen van dit succesvolle platform? Vertrouwen, transparantie, duurzaamheid.
De Franse gemeente Rueil-Malmaison (78.152 inwoners), in de westelijke voorsteden van Parijs, lanceerde in 2018 een participatieplatform om inwoners een stem te geven in het besluitvormingsproces. Twee jaar later heeft het platform heel wat verschillende participatieprojecten georganiseerd, van een open ideeënbus tot een quiz. Het platform is veel meer geworden dan een besluitvormingsinstrument: het wordt door inwoners gebruikt om zich verbonden te voelen met hun gemeenschap, zelfs in tijden van social distancing. Maar wat heeft dit online platform precies zo succesvol gemaakt?
De burgerbegroting in 2019
Rueil lanceerde haar digitale platform met een grootschalige burgerbegroting. In 2019 kregen inwoners anderhalve maand de tijd om innovatieve ideeën voor de stad in te dienen. Naast het verzamelen van digitale ideeën via het platform, installeerde de gemeente ook fysieke stembussen op het stadhuis, waardoor ook deelnemers met beperkte toegang tot digitale tools betrokken werden. Alle burgers ouder dan 16 jaar konden deelnemen, zolang ze maar konden bewijzen dat ze in de Rueil-Malmaison woonden.
De gemeenteraad stelde drie duidelijke criteria vast voor de projecten:
- Het project moet het algemeen belang dienen.
- Het idee moet passen binnen één van de 7 vooraf bepaalde beleidsdomeinen: openbare planning, burgerschap, sociale of digitale innovatie, solidariteit, hobby’s en netheid.
- Hoewel het totale beschikbare budget 200.000 euro bedroeg, had elk afzonderlijk project een maximumbudget van 40.000 euro.
Voordat de ideeën aan het platform werden toegevoegd controleerde de gemeente of aan deze drie criteria werd voldaan. Een team van relevante gemeentelijke deskundigen onderzocht de technische, juridische en financiële aspecten van elk voorgesteld project.
Na deze eerste selectieronde van de gemeente, kregen inwoners twee weken de tijd om op hun favoriete ideeën te stemmen. Nadat elke burger de e-identificatie had doorlopen, kon hij/zij/die volgens een voorkeurssysteem op drie projecten stemmen (de eerste keuze krijgt drie punten, de tweede keuze twee punten, en de derde keuze één punt). De projecten met de meeste punten zouden worden uitgevoerd, eventueel in samenwerking met de initiatiefnemer van het idee.
De communicatiecampagne werd ondersteund door een reeks beelden die werden gebruikt in e-mails, op posters en op het platform. Dit zorgde voor een duidelijke en impactvolle boodschap die de bekendheid van het platform in de hand werkte.
De burgerbegroting was een groot succes. Meer dan 30.000 inwoners bezochten het platform, en maar liefst 156 ideeën haalden de eerste selectieronde. Er werden 470 reacties gedeeld en 2440 stemmen uitgebracht.
Na de stemming deelde Rueil-Malmaison de 8 winnende projecten op het platform. Dit zijn de projecten die in de gemeente geïmplementeerd zullen worden:
- Slimme LED-lampen met aanwezigheidsmelders;
- Nieuwe “frisheidszones” in het centrum van de stad
- Een gemeenschappelijke familietuin in Rueil-sur-Seine;
- Collectieve compostpunten;
- Een uitgerust sportterrein op de Esplanade Bellerive;
- Ruimtes voor straatkunst;
- Sorteerbakken in scholen;
- Lessen over verkeersveiligheid in scholen.
De kracht van het project schuilt niet alleen in de grote aantallen. Doorheen het hele project communiceerde Rueil heel duidelijk over de verwachtingen en de volgende stappen, waardoor gebruikers gedurende enkele maanden werden betrokken. Hoewel het project ondertussen meer dan een jaar oud is, zijn de ideeën, commentaren en stadsupdates nog steeds zichtbaar op het platform. Regelmatige communicatie en publieke updates over het project hebben de stad geholpen om een vertrouwensband te creëren met de burgers, wat een belangrijke rol heeft gespeeld in de latere successen van het platform.
Co-creëren van online burgerruimtes
Ook na het voorjaar van 2019 bleven nieuwe projecten ervoor zorgen dat de activiteit op het platform hoog bleef en dat het aantal gebruikers gestaag groeide. Toen in maart 2020 de hele wereld stil kwam te liggen en veel van de stadsprojecten op pauze werden gezet, bleken de inschrijvingen op het platform net te stijgen.
Toen Frankrijk in een strenge lockdown helemaal op slot ging, maakte Rueil-Malmaison er een prioriteit van om de dialoog met de burgers in stand te houden. De stad gebruikte het platform om informatie te delen met inwoners, om lokale vrijwilligersinspanningen te coördineren, en om online evenementen te organiseren.
Lokale bedrijven deelden informatie over online leveringen en openingstijden. Inwoners deelden ideeën over kinderactiviteiten tijdens de lockdown. Vrijwilligers organiseerden online evenementen als e-sporttoernooien en een eierjacht waarbij chocolade aan de deelnemers werd geleverd. Het platform oversteeg de gebruikelijke rol als consultatie-instrument en deed dienst als online burgerruimte. Dit zorgde ervoor dat inwoners zich verbonden bleven voelen en dat er een echt gevoel van wederzijdse steun ontstond.
Tussen 17 maart en 11 juni registreerde het platform meer dan 43.000 sessies geregistreerd, wat een stijging is van meer dan 30% ten opzichte van de voorgaande periode. Deze bezoeken aan het platform hadden ook een zeer tastbaar effect: de stad ontving bijna 30.000 maskers, gemaakt door 285 vrijwillige naaisters die zich via het platform hadden aangemeld. Meer dan 6000 voedselmanden werden geleverd aan gezinnen in nood, en 353 geïsoleerde risicobewoners kregen hun boodschappen geleverd door vrijwilligers. Bijna 2700 inwoners namen deel aan de online evenementen die via het platform werden georganiseerd.
Het succes van het platform tijdens de lockdown is grotendeels te danken aan de eerdere inspanningen van de stad om het vertrouwen in het platform op te bouwen en een duurzame dialoog met de burgers tot stand te brengen. Rueil laat zien hoe een digitaal instrument verder kan gaan dan z’n oorspronkelijke doel en gemeenschappen kan verbinden in crisistijden. Het momentum dat begon op het platform is niet gestopt. Sinds de lockdown is versoepeld, startten er nieuwe projecten om de omliggende bossen op te ruimen, waarvoor honderden burgers zich al inschreven. De stad wil nu het team dat verantwoordelijk is voor het platform gaan uitbreiden.
Het succes van het platform tijdens de lockdown is grotendeels te danken aan de eerdere inspanningen van de stad om het vertrouwen in het platform op te bouwen en een duurzame dialoog met de burgers tot stand te brengen. Rueil laat zien hoe een digitaal instrument verder kan gaan dan z’n oorspronkelijke doel en gemeenschappen kan verbinden in crisistijden. Het momentum dat begon op het platform is niet gestopt. Sinds de lockdown is versoepeld, startten er nieuwe projecten om de omliggende bossen op te ruimen, waarvoor honderden burgers zich al inschreven. De stad wil nu het team dat verantwoordelijk is voor het platform gaan uitbreiden.
Het succes van het platform tijdens de lockdown is grotendeels te danken aan de eerdere inspanningen van de stad om het vertrouwen in het platform op te bouwen en een duurzame dialoog met burgers tot stand te brengen. Rueil laat zien hoe een digitaal instrument verder kan gaan dan z’n oorspronkelijke doel en gemeenschappen kan verbinden in crisistijden. Het momentum dat begon op het platform is niet gestopt. Sinds de lockdown is versoepeld, startten er nieuwe projecten om de omliggende bossen op te ruimen, waarvoor honderden burgers zich al inschreven. De stad wil nu het team dat verantwoordelijk is voor het platform gaan uitbreiden.
Meer weten over onze case studies? Aarzel niet om contact op te nemen! CitizenLab werkt samen met meer dan 200 steden en overheden over de hele wereld om gemeenschappen op lokaal niveau te empoweren. Ons team helpt je bij het opzetten van je volgende project en geeft advies op maat bij elke stap.