Beveren (49.000 inwoners) is een gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. Op het Beverse grondgebied—dat trouwens zo uitgestrekt is dat in Vlaanderen enkel Antwerpen en Gent groter zijn—ligt de Waaslandhaven, een belangrijk deel van de haven van Antwerpen.
Die haven zorgt voor heel wat bedrijvigheid, maar brengt ook problemen met zich mee. Sluipverkeer, bijvoorbeeld.
Niet alleen vrachtwagens, maar ook steeds meer auto’s gebruiken sluipwegen door woonwijken om druk verkeer te mijden. Door de vele wegenwerken in de buurt, waaronder de de grote Oosterweelwerken, ziet het er bovendien niet naar uit dat dit probleem in de toekomst verdwijnt… integendeel.
Om doorgaand autoverkeer zoveel mogelijk te weren uit de woonwijken besloot het college in 2020 dat er een nieuw wijkcirculatieplan moest komen. Om ervoor te zorgen dat iedereen mee was, werd er doorheen dit proces constant teruggekoppeld naar de bevolking.
“Door wat vaker de auto te ruilen voor de fiets, maken we onze eigen omgeving een pak veiliger en leefbaarder.”
—schepen van Mobiliteit Raf Van Roeyen
De strijd tegen sluipverkeer
Het participatieproces ging van start in het voorjaar van 2020. Het beleid had al enkele voorstellen geformuleerd voor het nieuwe wijkcirculatieplan, en wilde die voorstellen graag voorleggen aan bewoners van alle wijken. In pre-coronatijden hadden ze dit proces misschien in klassieke infoavonden besproken, maar nu kozen ze voor een digitaal platform.
In een eerste fase bepaalde het bestuur de doelstellingen van het project (1). Daarna werd er een klankbordgroep (2) in het leven geroepen, waarin experten, gemeenteraadsleden, adviesraden, wijkcomités én de Fietsersbond hun feedback en input konden delen. In deze fase werd bovendien een knelpuntenkaart opgesteld, die de probleemgebieden in de gemeente in kaart bracht. De input uit deze fase werd grondig geanalyseerd en uiteindelijk per deelgebied in mogelijke maatregelen gegoten (3).
En dan begon het participatieproces pas écht. In fase 4 werden de voorgestelde maatregelen aan inwoners voorgelegd. Het ontharden van bepaalde straten, het plaatsen van tractorsluizen of paaltjes– verschillende mogelijke oplossingen werden aangewend om verkeer weg te houden uit de woonwijken. Tussen 27 juni en 14 augustus 2020 kregen inwoners de kans om via stemmen en reacties hun favoriete maatregelen uit te kiezen. Op basis van de input van burgers werd in de beleidsfase (5) een nieuw voorstel geformuleerd.
Resultaten
De bredere bevragingsfase vond plaats in de zomer. Hoewel het doorgaans moeilijker is om mensen te bereiken in de warme maanden, lokte het platform maar liefst 2800 unieke bezoekers, waarvan 1010 inwoners zich inschreven op het platform. Samen lieten ze +700 reacties en 2500 stemmen achter, goed voor gemiddeld 150 stemmen en 40 reacties per maatregel.
Opvallend? Van alle mensen die deelnamen was 18% jonger dan 30 jaar. Dat is bijna 1 op 5. Het lijkt er dus op dat de jongeren van Beveren een verkeersluwe omgeving extra belangrijk vinden.
Conclusie en implementatie
Doorheen het participatieproces kwamen 17 maatregelen aan bod. Op basis van de input uit de verschillende participatiefases werd dit teruggeschroefd naar een plan met 13 ingrepen, die in 2021 gefaseerd zullen worden ingevoerd. De gemeente houdt wijkbewoners op de hoogte van het verloop via bewonersbrieven en de eigne sociale mediakanalen.
Naast een hoge participatiegraad en een succesvol verloop van het proces is er volgens schepen mobiliteit Raf Van Roeyen ook een mentaliteitswijziging ingezet. “De voorbije periode hebben we één ding geleerd: inwoners ontdekken massaal de meerwaarde van trage fiets- en wandelverbindingen in onze woonwijken. Door wat vaker de auto te ruilen voor de fiets, maken we onze eigen omgeving een pak veiliger en leefbaarder.”
Hoe zit het met de toekomst?
Na het succesvolle verloop van de opmaak van het wijkcirculatieplan zal het platform voortaan ook nieuwe participatieprojecten lanceren. Een eerste bevraging over de heraanleg van de Spoorweglaan leidde in het voorjaar van 2021 al tot meer dan 200 deelnames.
