Nieuwkoop (ca. 28.628 inwoners), een gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, besloot haar participatieplatform in te zetten om inwoners en stakeholders te raadplegen over wind- en zonne-energie.
Het probleem: een snel veranderend klimaat
Nieuwkoop hoort bij de Regionale Energiestrategie (RES) regio Holland-Rijnland. Dat betekent dat de gemeente, net als de rest van de regio, tegen 1 juli 2021 een regionale energiestrategie (RES) af moet hebben. In dit plan moeten regio’s schetsen welke inspanningen ze zullen leveren om energie te besparen en een duurzamere leefomgeving te creëren.
Vanaf 2030 moeten gemeenten bovendien zelf bijdragen aan de productie van schone elektriciteit. Daar kan de stem van de inwoners natuurlijk niet in ontbreken.
“Hoe de energietransitie er in Nieuwkoop gaat uitzien, dat is een zaak van ons allemaal”
– Projectleider Digitale Participatie Alette Tangenberg van de Gemeente Nieuwkoop
Deel van de oplossing: collectieve intelligentie
Zonnevelden en windturbines zullen een sleutelrol spelen in de energietransitie, maar ze veranderen ook het gelaat van de gemeente. En dus is het nodig om bij inwoners en stakeholders ten rade te gaan over welke gebieden kansen bieden om, bijvoorbeeld, tot zonnevelden omgevormd te worden. Ter voorbereiding van dit cruciale project organiseerde de gemeente eerst een webinar, waarin vragen over de RES en het participatieplatform uitgebreid werden besproken. Zo kreeg iedereen meteen de juiste informatie mee om een relevant idee te formuleren en delen.
Eens de bevraging effectief van start ging, werden interactieve, gelaagde kansenkaarten opgesteld waarop inwoners hun ideeën konden vastpinnen. Met kleurencodes werd aangegeven hoe geschikt de verschillende deelgebieden zijn voor de plaatsing van zonnepanelen en/of windturbines. Zo werd meteen een duidelijk kader gecreëerd waarbinnen inwoners konden meedenken. Bovendien werd tegelijk een enquête gelanceerd waarin inwoners hun voorkeuren en randvoorwaarden voor wind- en zonne-energie konden verduidelijken.
Resultaat: een participatief adviesrapport
In de eerste fase verzamelde Nieuwkoop zo’n 150 ideeën op de kansenkaarten. Maar liefst 600 inwoners vulden de enquête in. Die input werd in de volgende fases geanalyseerd, uitgediept en verder besproken in online bijeenkomsten. Per dorpscluster werden de ideeën en kansrijke gebieden onder de loep genomen. De informatie, vragen, argumenten en suggesties die in deze sessies werden aangehaald, zijn gebruikt om een oriëntatiekaart op te stellen. Bij wijze van terugkoppeling plaatste Nieuwkoop deze ook op het platform. De kaart vormt meteen ook de basis voor het raadsvoorstel RES 1.0 Holland Rijnland. Tijdens de behandeling van het raadsvoorstel in de gemeenteraad kunnen inwoners en stakeholders verdere feedback geven.
Uniek: een verscheidenheid aan participatiemethodes
Binnen het kader van het RES-project zette de gemeente Nieuwkoop verschillende methoden in om inwoners en stakeholders te informeren en tot participatie aan te zetten. Een webinar, ideeën verzamelen, online discussie bijeenkomsten, een enquête … alles werd in de strijd geworpen om inwoners van Nieuwkoop opties te geven om hun stem te laten horen, afhankelijk van hun eigen schema’s en motivatie om te participeren. Dit komt niet alleen de participatiegraad ten goede, maar zorgt ook voor een democratisch waardevol initiatief en een accurate besluitvorming!
