12 experts over de toekomst van de digitale democratie

Vincent Van Quickenborne: “Ik denk dat het een zaak is als bestuur om te durven je kwetsbaar op te stellen en te tonen dat je niet alle wijsheid in pacht hebt. Het referendum is er niet zomaar gekomen, daar is veel aan voorafgegaan. Wij hebben daarop aangestuurd omdat veel mensen vroeger het gevoel hadden dat ze weinig te zeggen hadden in de stad, dat er een afstand was tussen hen en ons. Ik denk dat het anders zou zijn als je deze vraag vandaag zou stellen, al blijven er natuurlijk altijd mensen ontevreden. Maar toch, het resultaat van het eerste referendum was met 57% van de stemmen “Nee” – iets wat wij hebben aangenomen. Het feit dat wij hebben geluisterd creëert een positieve cultuur. Intern waren sommige mensen teleurgesteld dat het niet gelukt was om een maandelijkse autovrije zondag te realiseren. Maar het doel was niet om ons plan te laten slagen, maar om de inwoners te laten beslissen. Het betekent overigens niet dat overheden alle beslissingen bij de mensen moeten gaan leggen. Je kan niet elke minuut van de dag een referendum organiseren, want dan zouden mensen zich eraan gaan ergeren. Al zou het misschien wel kunnen dat op termijn de politieke klasse vervangen wordt door online referenda en artificial intelligence.”

Marci Harris: “Ik leg de verantwoordelijkheid voor zinvolle participatie bij de overheid. Ik denk dat wij, de Civic Tech-spelers, de afgelopen tien jaar fout zaten. We dachten dat we de situatie konden oplossen door de tools te crëeren, de gebruikerservaring te verbeteren en grote aantallen mensen te bereiken.
Dat is belangrijk, maar uiteindelijk is het essentieel om een ontvankelijke overheid aan de andere kant te hebben staan. In de loop der jaren zag ik dat de sleutel tot succes schuilt in wetgevers die echte aandacht besteden aan de inbreng van burgers. Er zijn natuurlijk een heleboel fundamentele zaken waar we binnen Civic Tech aan kunnen werken (lokalisatie en talen, gebruikerservaring, goed opgebouwde tekst…) – maar uiteindelijk is de echte vraag: heeft de inspraak van de burgers een echte impact?”

Boudewijn Steur – “Er is vaak de neiging om participatie vanuit de overheid te interpreteren. Wij bedenken hoe inwoners inspraak mogen geven, maar zodra zij een bijdrage leveren buiten de – door ons – bedachte vorm, zien we dat plots niet meer als participatie. Protesten en demonstraties, zelfs degene die een beetje uit de hand lopen, zijn net zo goed participatie. Daarom ben ik voorstander van een bredere interpretatie van participatie, ook online. Het is goed om digitale fora te creëren voor burgerinspraak, maar participatie op sociale media is in essentie niet meer of minder waard dan de vormen die door de overheid zijn bedacht. Inwoners gaan mogelijk steeds vaker kiezen voor eigen manieren van participatie, en dat mogen we niet als iets negatiefs zien. Het is en blijft een goede zaak wanneer een inwoner betrokken is en zich inzet voor de publieke zaak, ook als dit op een andere manier is dan bedacht. Ik zie het als de taak de overheid om daarin voldoende mee te bewegen.” 

Daniel Korski: “De grootste opgave voor overheden is om uit te zoeken wat ze moeten aankopen en wat ze zelf moeten bouwen. Het antwoord is eenvoudig: het is niet nodig om tijd en middelen te besteden aan het zelf opbouwen van basisproducten. Bepaalde zaken moeten echter wel aan de overheid overgelaten worden: het creëren van kaders voor de gegevens van burgers, de opslag van deze gegevens, enzovoort. De vraag is welke nieuwe spelers mee mogen doen – wie willen we zien samenwerken met de overheid? Willen we dat Alexa [de virtuele assistent ontwikkeld door Amazon] gegevens over de volksgezondheid gebruikt en gecertificeerd medisch advies geeft? Nu de overheid zich realiseert dat veel innovatie van buitenaf komt, zullen start-ups in de toekomst vaker een rol gaan spelen.”