Ninove (39.000 inwoners), een Belgische gemeente in de Oost-Vlaamse Denderstreek, lanceerde een participatieplatform om verschillende co-creatieprojecten binnen de gemeente te coördineren.

Mijn.ninove.be werd uiteindelijk een platform dat uitblinkt in veelzijdigheid, want de projecten die er lopen zijn erg uiteenlopend – van een collectieve brainstorm over het nieuwe skatepark tot het samen vormgeven van de Inghelantsite. Die veelzijdigheid past volledig binnen de ambitie die de stad heeft om burgers dichter bij het beleid te brengen.

De drijvende kracht achter mijn.ninove.be is participatie-ambtenaar Annemie Lauwaert. Zij is de spil tussen verschillende stadsdiensten, bestuur en de burger. We spraken met Annemie over het belang van haar functie, over burgerpanels, de combinatie van online en offline participatie en de waarde van succesvolle en laagdrempelige proefprojecten. 

Waarom is het voor jou belangrijk dat een gemeente een participatie-ambtenaar heeft? 

Annemie: “Beleid wordt al lang niet meer alleen in de kantoren van politici vormgegeven. Of zo zou het toch moeten zijn. Burgers weten beter dan wie ook wat ze nodig hebben om zich thuis te voelen in hun gemeente. Beleidsmakers hebben dan weer een helikopterzicht, waardoor ze het best geplaatst zijn om het overzicht te bewaren en beslissingen te nemen die nuttig zijn voor iedereen. Participatie zorgt ervoor dat die twee kanten samenkomen. Daarom is er voor mij in elke gemeente minstens één iemand nodig die deze brugfunctie op zich neemt.”

“Er zijn voor mij een paar sleutels voor succes. Ten eerste: sterke communicatie. Ten tweede: beginnen met kleine, realistische projecten die concrete resultaten opleveren. En ten slotte: interne ambassadeurs, en dus mensen binnen de organisatie die volledig mee zijn.”

Hoe werk jij intern aan gedragenheid rond participatie? Welke tips zou je daarbij geven aan anderen? 

Annemie: “Er zijn voor mij een paar sleutels voor succes. Ten eerste: sterke communicatie. Ten tweede: beginnen met kleine, realistische projecten die concrete resultaten opleveren. En ten slotte: interne ambassadeurs, en dus mensen binnen de organisatie die volledig mee zijn. Die mensen vinden is een werk van lange adem, overtuigingskracht en herhaling. Ik zet mezelf regelmatig op de agenda van vergaderingen op alle niveaus, van het managementteam tot het sectoroverleg en het diensthoofdenoverleg. En daar vraag ik niet meteen massaal engagement, maar laat ik druppelsgewijs de meerwaarde van participatie binnensijpelen. Stap voor stap, zo krijg je de meeste mensen mee. 

Vorig jaar was mijn functie nog relatief nieuw voor veel mensen, en besteedde ik veel tijd met het uitleggen van mijn functie en het waarom van participatie. Daarom gaf ik een interview in het personeelsblad. Zo was iedereen meteen op de hoogte. Daarnaast probeer ik ook gewoon concrete resultaten neer te zetten en me voor andere projecten te engageren: het faciliteren van bevragingen, erover communiceren, de respons opvolgen en de resultaten verwerken tot behapbare informatie. Dat is tastbaar en smaakt naar meer.”

Het platform trekt heel wat bezoekers, maar de drempel om zich te registreren is voor veel mensen nog hoog. Ervaring leert dat mensen zich pas registeren als ze weten dat hun deelname ook écht tot verandering leidt. Wat zijn enkele succesvolle projecten waarvoor je mijn.ninove.be al hebt ingezet? En met welke projecten probeer je burgers te overtuigen zich te registreren?

Annemie: “De vraag naar locaties voor nieuwe fietsbeugels werkte goed, en ook ons traject rond de meerjarenplanning lokte veel burgers naar het platform. Onlangs zijn we gestart met het verzamelen van burgervoorstellen en met interne bevragingen voor personeel, en dat zorgt voor een zichtbare verhoging van zowel interne als externe gebruikers. Voor burgers zorgde sterke communicatie over de burgervoorstellen, in combinatie met duidelijke voorwaarden om stemmen te halen én de belofte dat er iets mee zal gebeuren, echt voor een verschil in aantal deelnames.” 

“Bij offline participatie is de interactie tussen alle partijen een grote meerwaarde om tot een gedragen consensus te komen. De online tool is dan weer handig voor burgers die een live bijeenkomst niet meteen zien zitten om alsnog hun mening te delen.”

Jullie starten binnenkort ook met een burgerpanel? 

Annemie: “Ja, de komende maanden wil ik daar werk van maken. Dit burgerpanel zal zich buigen over bepaalde vraagstukken, kan advies geven, kan deelnemen aan enquêtes of in groep samenkomen voor overleg. Dit panel zal samengesteld worden uit een diverse doelgroep die een goede afspiegeling vormt van de totale Ninoofse bevolking. Het zou absurd zijn om bijvoorbeeld enkel mannen of vrouwen tussen 40 en 60 in dat panel te hebben. En het eerste vraagstuk is er natuurlijk een dat iedereen aanbelangt: de ervaring van de huidige corona-maatregelen.”

Voor de heraanleg van een skatepark zette Ninove zowel in op online participatie als op offline inspraak. Wat was de meerwaarde van die combinatie? En welke rol speelde het platform? 

Annemie: “Een combinatie van offline en online participatie is de beste manier om een sterk resultaat te halen. Bij offline participatie is de interactie tussen alle partijen een grote meerwaarde om tot een gedragen consensus te komen. De online tool is dan weer handig voor burgers die een live bijeenkomst niet meteen zien zitten om alsnog hun mening te delen.. Beide vormen samen zorgen ervoor dat je als gemeente dieper op onderwerpen kan ingaan en tegelijk meer inwoners kan betrekken.”

Meer lezen over participatie op lokale schaal? Ontdek deze inspirerende cases: